POJĘCIE WADY I NIEZGODNOŚCI
POJĘCIE WADY I NIEZGODNOŚCI
W obowiązującej w kraju normie PN-EN ISO 9000:2001 pt. „Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia” zdefiniowano, między innymi, pojęcie wady i niezgodności. Zgodnie z tymi definicjami:
- wada– to niespełnienie wymagania, czyli niespełnienie potrzeby lub oczekiwania, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub obowiązkowe, odnoszące się do zamierzonego lub wyspecjalizowanego użytkownika;
- niezgodność– to niespełnienie wymagania, czyli niespełnienie potrzeby lub oczekiwania, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązkowe;
Rozróżnienie pomiędzy pojęciami „wada” a „niezgodność” jest ważna, ponieważ posiada konotacje prawne, w szczególności te, które są związane z zagadnieniami odpowiedzialności za wyrób.
SYSTEMATYKA NIEZGODNOŚCI SPAWALNICZYCH
Z punktu widzenia wielkości (wykrywalności) niezgodności spawalnicze można podzielić na dwie podstawowe grupy:
- niezgodności makroskopowe (np. braki przetopu, żużle, pęcherze, podtopienia itp.), które można zobaczyć nie uzbrojonym okiem lub przy powiększeniu do 30 razy i które są wykrywane powszechnie stosowanymi w praktyce przemysłowej metodami badań nieniszczących;
- niezgodności mikroskopowe (np. mikropęknięcia, mikrowtrącenia siarki, fosforu, krzemu itp.), wykrywane metodami nieniszczącymi z zastosowaniem specjalnych technik (np. mikrorentgenografii, jądrowego rezonansu magnetycznego, elektronowego rezonansu paramagnetycznego itp.) lub metodami niszczącymi (zwykle metalograficznymi).
W niektórych przypadkach wyróżnia się grupę niezgodności submikroskopowych, (np. wakansy, dyslokacje), wykrywane specjalnymi metodami i technikami zarówno badań nieniszczących jak i niszczących. Niezgodności te pozostają, z reguły, poza zainteresowaniem operatorów oceniających jakość wykonywanych złączy spawanych.
Z punktu widzenia usytuowania, niezgodności spawalnicze można podzielić na:
- niezgodności wewnętrzne– powstające w czasie i po spawaniu wewnątrz złączy,
- niezgodności zewnętrzne– występujące na powierzchni złącza.
Jak widać, niezgodności spawalnicze mogą być klasyfikowane według różnych kryteriów. Takim kryterium jest również ich kształt. Decyduje on, w znacznej mierze, o koncentracji naprężeń w tym obszarze złącza spawanego, w którym są usytuowane. Z tego punktu widzenia niezgodności spawalnicze można podzielić na:
- niezgodności przestrzenne(trójwymiarowe) np. pęcherze, żużle, które przede wszystkim obniżają przekrój czynny złącza,
- niezgodności płaskie(nazywane czasem szczelinowym) np. przyklejenia, tworzące ostry karb inicjujący w wielu przypadkach pęknięcia konstrukcji.
Niezależnie od gatunku materiału, z którego wykonywane są konstrukcje i wyroby spawane, niezgodności występujące w złączach spawanych podzielono, zgodnie z PN-EN ISO 6520-1 pt. „Spawanie i procesy pokrewne. Klasyfikacja geometrycznych niezgodności spawalniczych w metalach. Część 1: Spawanie”, na sześć grup oznaczonych cyframi od 1 do 6, a mianowicie:
1 – pęknięcia,
2 – pustki,
3 – wtrącenia stałe,
4 – przyklejenie i brak przetopu,
5 – niewłaściwy kształt i wymiary,
6 – wady różne.
{quickdown:20}